Hollands Kroon

De Noord-Hollandse gemeente Hollands Kroon, die ontstond op 1 januari 2012 door fusie van de gemeenten Wieringen, Wieringermeer, Anna Paulowna en Niedorp, schaft het grootste deel van de regels voor burgers af. Dat wil zeggen, als de gemeenteraad akkoord gaat. Bepalingen over wildplassen, bedelen, hondenpoep worden geschrapt uit de algemene plaatselijke verordening (APV). Ook hoeven ondernemers niet meer jaarlijks een vergunning aan te vragen voor de kerstmarkt en wordt de kapvergunning afgeschaft. In plaats daarvan komt een lijst met bijzondere bomen in de gemeente op de website van de gemeente. De gemeente verbiedt alleen nog dingen die gevaarlijk kunnen zijn.

Volgens burgemeester Nawijn past het verwijderen van bepalingen uit de APV bij de maatschappelijke ontwikkeling naar minder overheidsbetutteling en meer eigen verantwoordelijkheid bij de burgers. “Een heleboel mensen vinden eigenlijk dat de overheid zich nergens mee moet bemoeien, maar op het moment dat er iets geregeld moet worden, dan gaat het heel snel van: ‘Overheid, kunt u dat even doen?’ De bedoeling is dat we meer ruimte en vrijheid aan mensen geven, maar tegelijkertijd meer verantwoordelijkheid. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we die vrijheid weer terug moeten geven aan de inwoners, instellingen en maatschappelijke organisaties. En niet alles maar dichtregelen.”

Hollands Kroon is niet de enige Nederlandse gemeente die de plaatselijke regels kritisch bekijkt en actualiseert. Binnen het programma Beter en Concreter verzamelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voorbeelden van deregulering bij gemeenten. Zo heeft de gemeente Zwolle de afhandeling bezwaren gemoderniseerd, de gemeente Eindhoven vereenvoudigt het subsidieproces, Zoetermeer heeft een aantal vergunningen afgeschaft en formulieren vereenvoudigd. Daarnaast hebben verschillende gemeenten (Heemstede, De Wolden, Amsterdam) meldpunten ingesteld om overbodige en onduidelijke regels aan de orde te stellen.

De burgemeester van Hollandse Kroon ziet de deregulering zonnig tegemoet. “Ik heb heel veel vertrouwen in de mensheid. En als je dat hebt, dan kun je met pro-actie, preventie en voorlichting heel veel bereiken. Dat laat zich niet in regels vatten. Regels zijn ook weer om te ontduiken, om je er niet aan te houden. Daar moeten wij dan weer achteraan. Dat handhaven kost heel veel geld.” (bron: BNR)

Niet alleen burgers krijgen meer vertrouwen en vrijheid. Ook de ambtenaren van de Noord-Hollandse gemeente krijgen veel ruimte. Verantwoordelijkheden worden laag in de organisatie gelegd. Zonder verlofregels, vaste werkplekken of andere vormen van controle beslissen ambtenaren zelf hoe ze hun werk uitvoeren. Niet de functie of positie telt, maar het resultaat. In de jonge, pas gevormde gemeente was het mogelijk om op een nieuwe manier te kijken naar de gemeentelijke organisatie in het licht van maatschappelijke ontwikkelingen. (zie hier het filmpje met de visie voor 2018 van de gemeente) Als de overheid wil dat burgers zelfredzamer worden, dan kun je daar geen ambtenaren tegenover zetten die alleen maar de regels uitvoeren. Volgens Anja van der Horst,  directeur bedrijfsvoering, heeft de gemeente ambtenaren nodig die flexibel zijn en initiatief tonen; die handelen naar de geest en niet de letter van de wet. Om die omslag te maken worden zelfsturende teams ontwikkeld, kleine taakeenheden van 5-8 mensen die binnen kaders zelf beslissen over hun budget. Elke medewerker heeft een budget voor eigen training en opleiding. Het aantal managers is per 1 januari 2015 teruggebracht tot drie en in 2018 is het de bedoeling dat de managers verdwenen zijn.