Naarmate organisaties meer verantwoordelijkheid laag in de organisatie leggen, zodat medewerkers bepalen hoe ze hun klanten het beste kunnen bedienen, komen zij vaker in botsing met regels, protocollen en systemen, die dat juist onmogelijk maken. Weten wat een patiënt nodig heeft, maar hem dat niet mogen voorschrijven. Weten dat een bewoner graag uitslaapt, maar hem volgens protocol voor negen uur moeten wassen. Soms is het volgen van een regel onwenselijk voor de patiënt, zoals ouderen met een verhoogd risico op incontinentie alvast maar een incontinentieluier aantrekken.

Pleidooi
In een recent artikel op Managementsite houdt Lenette Schuijt een pleidooi voor professionele ongehoorzaamheid. Natuurlijk is dit geen excuus om regels aan je laars te lappen als je er geen zin in hebt, of om er zelf beter van te worden. Hufterigheid hebben we al genoeg. Professionele ongehoorzaamheid is juist zeer verantwoordelijk gedrag, gericht op een betere kwaliteit van het werk.
Ook is het geen pleidooi om alle regels af te schaffen; wetten en regels zijn soms nodig en nuttig om onveilig of crimineel gedrag af te remmen en te sanctioneren.

Je eigen geweten
Maar willen we de terreur van de systeemlogica doorbreken en onzinnige regels afschaffen, moeten we ze soms eerst overtreden. Wees dus ongehoorzaam om hogere doelen (professionele ethiek) te realiseren als stompzinnige regels dit beletten. Wees oplettend en hanteer je eigen geweten en je gezonde boerenverstand. Negeer systeemlogica zoals efficiency wanneer mensen in de verdrukking komen.
Wees minder loyaal aan de organisatie, meer aan de mensen voor wie je het doet. Waar ben je bang voor? Ook veel managers willen eigen verantwoordelijkheid en creativiteit van hun medewerkers. Trek liever samen met hen ten strijde tegen onzinnige regels. Alleen dan kan er iets veranderen.

Lees het hele artikel