Amersfoort had als een van de eerste gemeenten in ons land een nieuw college van burgemeester & wethouders. Maar voor zover bekend is Amersfoort ook de enige gemeente waar een wethouder burgerinitiatieven in portefeuille heeft. Bertien Houwing (D66) is de kersverse wethouder die het nieuwe samenwerken met de stad vorm moet geven.
“Je ziet dat de samenleving verandert, ook in Amersfoort waar heel veel mensen dingen in hun buurt zelf oppakken. Die zitten er ook helemaal niet op te wachten dat de overheid zich daarmee bemoeit. Voor mij is het een extra drive om te zoeken naar die nieuwe rol van de overheid. Daarbij gaat het niet om afschuiven, maar wij willen de stad oprecht meer ruimte geven. Een gemeente die zich terugtrekt en faciliteert, wat is dat precies, wat verstaan we daaronder? Wat laat je los en ook: wat laat je niet los? Dit proces moet handen en voeten krijgen. Ik vind het een geweldige uitdaging zo’n nieuwe manier van samenwerking tussen stadsbestuur en stad mede te ontwikkelen.’’
Hoe ga je dat doen? Heb je een visie hoe dat moet?
“Nee, en daar heeft het nieuwe college ook bewust voor gekozen. Om niet van bovenaf met een visie te komen. Wij zeggen niet: zo moet het, want daarmee geef je aan dat wij wel weten wat goed is voor de stad. Van die houding moeten we juist af. En juist waar het om de samenwerking met de inwoners van onze stad gaat, wil ik hen ook heel nadrukkelijk bij het bepalen van die visie betrekken. Hoe ik dat ga doen, weet ik ook nog niet, daar moet ik de komende tijd over nadenken. Een van de eerste dingen die ik wel ga doen is de stad in om te luisteren.’’
Het college gaat het anders doen staat in het akkoord. Wat moet ik mij daarbij voorstellen?
“We zijn al anders begonnen door een ander collegeakkoord af te sluiten dan gebruikelijk. Niet meer dichtgetimmerd op details, maar een visie op hoofdlijnen. Belangrijk thema daarin is: meer ruimte geven. Meer ruimte aan de raad door ze eerder bij het ontwikkelen van plannen te betrekken, meer ruimte óók aan de oppositie, om zelf met initiatiefvoorstellen te kunnen komen, meer ruimte aan inwoners om initiatieven te starten, om met het stadsbestuur de dialoog aan te gaan. Nieuw is ook dat wij over twee jaar het beleid willen herijken. En dat niet alleen met de raad, maar ook de stad willen wij daarbij betrekken. Ook dat moeten we nog uitwerken. En dit zijn niet alleen woorden, want met name voor burgerinitiatieven stellen wij voor de komende vier elk jaar 100.000 euro beschikbaar voor ondersteuning. Dat zou bijvoorbeeld om tijdelijke ambtelijke ondersteuning kunnen gaan, of het faciliteren van een onderzoek, een advies, het bevorderen van deskundigheid. Let wel: het gaat niet om het direct financieren van een burgerinitiatief. We zijn met een zoektocht bezig en dat soort zaken komt vanzelf wel boven tafel. Maar de boodschap van dit college is heel helder: dit is de manier waarop wij graag met de stad willen samenwerken.’’
Veel inwoners van Amersfoort hebben weinig vertrouwen in het stadsbestuur, ook van deze plannen raakt deze groep waarschijnlijk niet echt opgewonden.
“Ik kan mij voorstellen dat niet iedereen blij is met wat er de afgelopen vier jaar op politiek gebied in Amersfoort is gebeurd. Dat heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij de vorming van dit nieuwe college. Dat we er niet alleen samen voor gaan, dat we ook hebben afgesproken de volle termijn samen af te maken. Ik vind tot op heden de sfeer uitermate prettig, heel open en collegiaal. Natuurlijk beseffen we dat het best lastig is, ook intern. Er moeten dingen veranderen en dat zal niet altijd en niet voor iedereen even makkelijk zijn. Maar als college hebben we afgesproken elkaar daarin volop te steunen.’’
Ook op het stadhuis is een omslag nodig?
“Voor een deel is die al gaande, voor een deel niet. Ik ben ervan overtuigd dat de ambtenaren op het stadhuis zien dat de samenleving verandert, dat zij een andere rol moeten spelen dan vroeger. Niet alleen moet de burger de overheid kunnen vertrouwen, andersom ook. Voor de een is dat vanzelfsprekend, voor de ander niet. Het is een ontwikkelingsproces. Ongetwijfeld zal het voorkomen dat iemand zich niet in die nieuwe rol kan vinden.’’
Wanneer zien we het eerste concrete resultaat van dit nieuwe beleid?
“Ik wil een aantal zaken tegelijkertijd doen. Naast het gezamenlijk ontwikkelen van een visie, wil ik ook met pilots starten. Experimenteren, dingen durven doen zonder dat je alles van tevoren vastlegt. Zodat we over vier jaar ook concrete resultaten kunnen laten zien. Daarin ben ik de pragmaticus. Aan de andere kant ben ik realist. Keulen en Aken zijn ook niet op één dag gebouwd en dit proces kost heel veel tijd. Er wordt van iedereen, ook van inwoners, een andere manier van samenwerken verwacht. Daarbij gaat het er allereerst om dat de basis goed is: wederzijds vertrouwen en respect. Ook voor sommige inwoners zal dat wennen zijn, namelijk dat zij bereid moeten zijn verder te kijken dan alleen hun directe belang.’’
Zoals: alle Amersfoorters willen een nieuw ziekenhuis, maar niemand wil het in de achtertuin?
“Bijvoorbeeld. Soms gaat het algemeen belang, zoals een ziekenhuis, boven particulier belang. Taak van de overheid is dan om ervoor te zorgen dat de direct belanghebbenden vanaf het begin van zo’n proces erbij worden betrokken en dat je samen naar oplossingen zoekt. Dat je als overheid erkent dat er pijn wordt geleden maar dat je het samen probeert zo in te richten dat de pijn iets minder wordt en iedereen er uiteindelijk mee kan leven.’’
– Wat vind je van bewoners033.nl, het platform voor alle bewonersinitiatieven?
“Ik vind het een geweldig mooi initiatief en de site ziet er goed uit. Dit geeft ook aan hoe divers het begrip burgerinitiatief is. De een komt op voor de eigen leefomgeving, een ander voor stadslandbouw in de wijk, weer een ander komt met een oplossing voor leegstand in de buurt, een vierde zet zich in voor een betere zorg. Het platform zoekt de verbinding tussen al die initiatieven. Ik ben onder de indruk van wat er allemaal in zo’n korte tijd al op staat. Het bewijst dat burgerinitiatieven van wezenlijk belang zijn voor Amersfoort. Als college erkennen we dat niet alleen, wij willen dat graag stimuleren.’’
Bron: www.bewoners033.nl
De onderstroom
Ook Zwolle heeft een (D66) wethouder – Jan Brink – die burgerinitiatieven en het samenspel tussen inwoners, ondernemers en de gemeente in zijn portefeuille heeft. Wij noemen het Initiatiefrijk Zwolle.