Op een van de scholen van de Stichting Onderwijs Midden-Limburg, krijgen leerlingen geen les, er zijn geen vakken en ze krijgen geen cijfers. Toch garandeert de school dat de leerlingen een diploma behalen op minimaal het niveau van het schooladvies van de basisschool.

Agora
De school werkt met principes die zijn afgeleid van het Griekse woord Agora, wat ‘plein’ betekent. Op een dergelijk plein ontmoetten mensen elkaar en daar leerden ze van het leven zelf. Het gebouw van Niekée – waar een deel van de leerlingen zich volgens de AGORA-principes kunnen ontwikkelen – kenmerkt zich door een grote open en kleurrijke ruimte. Geen klaslokalen, geen hokjesdenken. Directeur en mede-grondlegger van het AGORA-onderwijs Sjef Drummen: ‘Het marktplein van nu omvat de hele wereld. Daar sluit het reguliere curriculum helemaal niet meer op aan, met leraren voor een bord, met klassen en vaste roosters. We kwamen erachter dat we het onderwijs niet moesten verníeuwen, maar dat we een radicaal alternatief moesten gaan bieden voor het huidige onderwijs.’

Ontgiften
De school biedt een radicaal alternatief, zonder vaste klassen, roosters en curriculum en zonder huiswerk. Om los te komen van het reguliere onderwijs volgen zowel leerkrachten als leerlingen de eerste zeven weken een detoxificatie-programma  om te ‘ontgiften’ van het onderwijs zoals zij dat kennen. In het reguliere onderwijs moeten kinderen vakken volgen en rijtjes stampen. ‘De vraag waartoe die rijtjes nodig zijn, is daarbij vaak ver te zoeken. Vervolgens vinden we het vreemd dat als ze 13 jaar zijn, ze nog steeds niet weten wat ze willen worden. We conditioneren kinderen door al dat soort schoolsystemen tot kasplantje.’

Ontwikkelen in eigen tempo
De initiatiefnemers besloten om alleen nog maar te doen wat goed is voor de ontwikkeling van de kinderen. Drummen: ‘Daarbij maken we gebruik van ons boerenverstand, van de collectieve intuïtie van docenten en van de laatste wetenschappelijke inzichten op het gebied van onder meer de neurologie, en enhanced technology.’De belangrijkste taak van leraren in de onderbouwklassen is te zorgen dat de kinderen aan het eind van de onderbouw blaken van het zelfvertrouwen. In de bovenbouw werken de leerlingen op eigen tempo aan het behalen van hun  diploma.

Waar wil je heen?
In het AGORA-onderwijs bepalen leerlingen steeds zelf hun doel. Met dat einddoel voor ogen – bijvoorbeeld: carrière maken zoals Ali B. – gaan zij op onderzoek uit. Om de leerlingen te helpen na te denken over hun doelen, beginnen de leerkrachten bij AGORA juist met de vraag wat ze willen worden. Wat is hun droom, wat is hun einddoel? Vaak hebben ze dat al afgeleerd, want als klein kind wisten ze dat wel. Die focus brengen wij weer terug. Waar wil jij je op richten? Pas dan krijgt het leren ook een functie. Je ontwikkelt je immers altijd ergens naar toe.

De wereld ontsluiten
De leerling bepaalt het einddoel; de docent bepaalt de route ernaartoe. Die bewaakt het proces en bepaalt het speelveld. De leraar kan dus tijdens de reis richting Ali B bijvoorbeeld ook Johan Sebastian B.  introduceren. De leraar helpt om de wereld voor de kinderen te ontsluiten, om hen te begeleiden bij hun reis. Het standaard curriculum heeft daarbij plaatsgemaakt voor vijf werelden: de kunstzinnige, wetenschappelijke, spirituele, maatschappelijke en sociale/ethische wereld. ‘Zo leren de leerlingen zoveel mogelijk over de wereld om zich heen en sluiten we aan bij de interesse van het kind.’

Geen talentmanagement
Hoewel de focus van de school ligt bij de ontwikkeling van de kinderen, zijn de leraren juist niet gericht op talent. Drummen benadrukt: ‘In mijn perceptie is een talent een zwakte, een overontwikkeling van één aspect. Het is tegelijkertijd ook je motor, het drijft je. Daardoor mag je er van uit gaan dat kinderen hun talent zelfstandig zullen ontwikkelen. Als docent ben je er juist voor om kinderen die gebieden te laten ontdekken die ze nog niet kennen, door iemand die goed is met cijfers juist eens in contact te brengen met de kunsten. Of andersom. Anders krijg je leerlingen die beperkt zijn in hun functioneren en in hun ontwikkeling.’

Leren omgaan met verschillende mensen
Bij AGORA gaat het veel meer om entrepreneurship en het ontwikkelen van creatief denken. Drummen: ‘We willen dat onze leerlingen met allerlei verschillende mensen leren omgaan. Om dezelfde reden mixen wij alle niveaus van denken. Alle kinderen lopen hier dwars door elkaar: van het basisniveau tot en met het gymnasiumniveau. Zo ziet de wereld er buiten immers ook uit. Als je mensen zo vroeg gaat labelen en uit elkaar gaat halen, dan werk je toch juist segregatie in de hand? Je moet je niet focussen op kennis, maar op de mens, op de principes hoe de mens zich ontwikkelt en op het versterken van zijn verbeeldingskracht.’

Resultaten
De onconventionele aanpak is succesvol. Veel van de leerlingen halen cijfers die hoger liggen dan het landelijke gemiddelde, terwijl het aantal ‘achterstandsleerlingen’ in Roermond hoger ligt dan gemiddeld in Nederland. Gezien de goede resultaten die Niekée en AGORA boekt, staat de onderwijsinspectie inmiddels aan hun kant. Zij zijn het met de initiatiefnemers eens dat het niet gaat om de vorm zoals klassen en curriculum, maar om kwaliteit. Drummen: ‘En die leveren we.’

Bron: Duurzaam Nieuw Organiseren

Lees een eerder verschenen artikel (2014)over Agora op deze site

Bekijk hier een filmpje over Niekée/Agora