In september 2021 kondigde wethouder Marieke van Doorninck (GroenLinks, duurzaamheid) de oprichting aangekondigd van een burgerberaad Amsterdam. Een groep Amsterdammers, door loting geselecteerd, gaan manieren bedenken om de uitstoot van CO2 in de stad verder te beperken. De hoofdstad vreest haar klimaatdoelen voor 2030 anders niet te halen. Tot nu toe verloopt de energietransitie in de hoofdstad moeizaam.

Burgerberaad
Op deze website schreven we al eerder over vormen van deliberatieve democratie zoals het burgerberaad als alternatief naast de reguliere democratie en over experimenten met een burgerberaad in België. In april 2021 bracht de Commissie Brenninkmeijer een positief advies uit over burgerfora aan de Tweede Kamer. Bureau Burgerraad, dat zich inzet voor een Nationale Burgerraad om de klimaatcrisis aan te pakken, was destijds als klankbordgroep betrokken bij de Commissie Brenninkmeijer en vervult bij het opzetten van de burgerraad in Amsterdam de rol van adviseur.
Een burgerberaad is vooral geschikt voor grote maatschappelijke problemen die om langetermijnbeleid vragen. Omdat politici denken in verkiezingsperioden van vier jaar kun je dergelijke vraagstukken beter overlaten aan burgers. De politiek doet volgens velen te weinig om de grote vraagstukken van deze tijd, de klimaatverandering, de dolgedraaide woningmarkt, de groeiende ongelijkheid en de enorme vluchtelingenstromen, op te lossen.

Draagvlak creëren
Verschillende steden hebben al geëxperimenteerd met een burgerberaad, maar het is voor het eerst dat een stad in Nederland een burgerberaad houdt over het klimaat. Wel organiseerde de gemeente Steenwijkerland in 2017 de G1000 Burgertop om met inwoners te praten over de energietransitie. De vorm van burgerberaad is bedoeld om het draagvlak voor de energietransitie te vergroten. Door burgers zelf beleid te laten maken, zou de acceptatie van maatregelen toenemen.

Aanbevelingen opvolgen
Voorstanders zien het burgerberaad als middel om de groeiende polarisatie in de samenleving te verminderen. Tegenstanders waarschuwen dat burgerberaden veel geld en tijd kosten en alleen wat opleveren als politici mandaat durven weg te geven. De gemeente Amsterdam heeft gezegd de aanbevelingen van het burgerberaad zeer serieus te zullen nemen en de advizen te gaan uitvoeren, mits  als ze voldoen aan vooraf afgestemde randvoorwaarden. Een burgerberaad werkt alleen, zo blijkt uit ervaringen in het buitenland, als de leden ook echt een mandaat krijgen. Frankrijk liet in 2019 het verkeerde voorbeeld zien, toen bijna alle door burgers voorgestelde klimaatmaatregelen sneuvelden in het parlement.

Door loting geselecteerd
Begin oktober kregen 2.000 bewoners een uitnodiging van de gemeente om zich aan te melden voor het burgerberaad. De gemeente ontving 240 aanmeldingen waarna een tweede loting volgde om tot de definitieve 100 deelnemers van het burgerberaad te komen. Het burgerberaad gaat de gemeente adviseren welke extra maatregelen gemeente Amsterdam kan nemen om haar klimaatdoelen te halen. Daartoe krijgen de geselecteerde burgers eerst een uitgebreide bijscholing.

Opgave
Het vraagstuk waarover het burgerberaad het college van B & W gaat adviseren gaat over reductie van CO2 uitstoot. Om de gemiddelde temperatuurstijging op aarde beperkt te houden moeten we met z’n allen de CO₂-uitstoot verminderen. Daarom vermindert Amsterdam in 2025 haar CO₂-uitstoot met 5 procent, in 2030 met 55 procent en in 2050 met 95 procent in vergelijking met de uitstoot in 1990. In het voorjaar van 2021 bleek dat er extra maatregelen nodig zijn, bovenop de plannen die de gemeente al gemaakt heeft, opdat om de gestelde klimaatdoelen worden behaald.

Zes bijeenkomsten 
De deelnemers van het burgerberaad komen in november zes keer bij elkaar, eerst om kennis te maken met elkaar, dan om intensief geïnformeerd te worden over het onderwerp. Vervolgens gaan ze in groepjes met elkaar in gesprek om uiteindelijk adviezen te formuleren. Tijdens de bijeenkomsten zijn deskundigen op het gebied van duurzaamheid aanwezig. Als deelnemers daar behoefte aan hebben, kunnen zij nog andere deskundigen uitnodigen. De bijeenkomsten staan onder leiding van een onafhankelijke gespreksleider Alex Brenninkmeijer. Hij zorgt ervoor dat alle deelnemers aan het burgerberaad hun zegje kunnen doen.

Tempo
Tijdens de bijeenkomsten worden alle adviezen bekeken op haalbaarheid en betaalbaarheid. De uitgewerkte maatregelen die het burgerberaad voorstelt worden aan de wethouder aangeboden. Het college van B en W  legt ze voor aan de gemeenteraad die hier, net als bij andere collegebesluiten nog mee akkoord moet gaan. De ervaring met burgerberaden leert dat het traject minstens een half jaar of meer in beslag neemt. Omdat het college in de zittingsperiode van het huidige college (dus voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2022) de oplossingen die het burgerberaad aandraagt wil omzetten in beleid, is gekozen voor een kortere doorlooptijd.

Onderzoek naar burgerberaad
Op verzoek van de gemeente Amsterdam voert de Hogeschool van Amsterdam onderzoek uit naar het burgerberaad, om inzicht te krijgen in de aanpak door de gemeente en in de ervaringen van deelnemers met het burgerberaad. Zo kan de gemeente leren van de ervaringen die worden opgedaan met de opzet en uitvoering van dit burgerberaad. De gemeente overweegt om vaker een burgerraad in te stellen, als instrument om burgers te betrekken bij complexe maatschappelijke vraagstukken.