Buurtzorg wil een andere bekostiging van de wijkverpleging. Daarom wil zij een proeftuin beginnen met een bekostigingsmodel dat is gebaseerd op uitkomsten van zorg. In september 2021 heeft directeur Jos de Blok zijn initiatief besproken met de minister van VWS en de NZa. Buurtzorg Nederland is met een omzet van ruim 0,4 miljard euro veruit grootste aanbieder van wijkverpleging. Buurtzorg behandelt 20 procent van de cliënten wijkverpleging in Nederland. De helft van de wijkverpleegkundigen in Nederland werkt bij Buurtzorg

Uitkomstgerichte bekostiging
In de gezondheidszorg zijn veel voorstanders van een meer uitkomstgerichte bekostiging. Natuurlijk wil je zorgaanbieders die goede uitkomsten van zorg laten zien, daarvoor belonen. Het probleem met deze vorm van bekostiging is het ontbreken van goede meestinstrumenten. Hoe meet je een goede uitkomst van zorg?

Buurtzorg pleit ervoor om de Omaha-scores, cliënttevredenheid en de ureninzet per cliënt gebruiken. Omaha is een classificatiesysteem in de wijkverpleging voor problemen van cliënten en de interventies die daarbij passen. Het systeem koppelt diagnoses aan interventies en uitkomsten. Meer dan 90 procent van de thuiszorgorganisaties maakt al gebruik van dit classificatiesysteem. Via Omaha kan de wijkverpleging de meerwaarde van interventies vaststellen en zorgen voor een permanente leercyclus

Conflict
Het gesprek dat Jos de Blok had met minister Hugo de Jonge van VWS en de NZa leidde tot de afspraak om te kijken naar ruimte voor experimenten binnen de nieuwe bekostigingssystematiek. Maar een week later deed de NZa de deur dicht voor Buurtzorg en weigerde een verder gesprek over uitkomstgerichte bekostiging in de wijkverpleging. Het verschil van mening dat Buurtzorg en NZa al langer hebben over de juiste bekostiging, lijkt daarmee te escaleren.

Experiment
In 2016 is een Experiment Bekostiging verpleging en verzorging gestart voor vijf jaar. Het zou lopen tot 31 december 2020 maar is eenmalig verlengd tot 31 december 2021. Dit experiment biedt ruimte voor zorgprestaties met in principe een vrij tarief, inhoud en tijdsduur. Wijkverpleegkundigen en verzekeraars kunnen een vast bedrag per cliënt afspreken (uur/maand), ongeacht de hoeveelheid zorg. Zo kan de zorg beter afgestemd worden op wat de cliënt nodig heeft. Er is geen productieprikkel en er ontstaat ruimte om cliënten zelfredzaam te maken.
Deze tijdelijke wijze van bekostiging werd tot voor kort door bijna alle zorgaanbieders en zorgverzekeraars gebruikt voor de wijkverpleegkundige zorg. Ook maken zij gebruik van een integraal uurtarief. Deze wijze van bekostigen bevalt de wijkverpleegkundigen : ze hebben de vrijheid om zelf afspraken te maken, een vrijheid die ze graag willen behouden in de definitieve bekostiging. Vooral willen zij vasthouden aan een integraal uurtarief.
Het probleem is dat binnen het Experiment Bekostiging verpleging en verzorging verschillende regelingen zijnvoor gecontracteerde en niet-gecontracteerde zorg. Een nieuwe bekostiging moet vorm krijgen binnen een uniforme regulering voor  alle zorgaanbieders en zorgverzekeraars op de markt.

Bekostiging op basis van cliëntprofielen
In juli 2021 heeft de NZa daarom een convenant afgesloten voor een betere bekostiging van de wijkverpleging. Ondertekenaars van het convenant zijn Patiëntenfederatie Nederland, Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland, ActiZ, Zorgthuisnl, Zorgverzekeraars Nederland, en de NZa.De NZa kiest daarmee voor een doelgroepenbekostiging met een cliëntprofielen. Dit model lijkt op de zorgzwaartebekostiging voor verpleeghuizen. Elk cliëntprofiel, voorheen zorgzwaartepakket, heeft een prijskaartje dat hoort bij een bepaalde zorgbehoefte en zorgzwaarte.Volgens NZa wordt zo vergoeding van zorg over een langere periode zoals een week of maand beter mogelijk, met meer ruimte voor preventie, innovatie en het organiseren van de zorg samen met de cliënt. De vergoeding per uur geleverde zorg kan zo in afstemming tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars steeds verder worden afgebouwd.

Perverse prikkels
Al in 2018 had Jos de Blok, directeur van Buurtzorg Nederland, kritiek geuit op deze vorm van bekostiging die hij onnodig ingewikkeld noemt. Bekostiging op grond van cliëntprofielen houdt in dat ouderen op basis van hun zorgbehoefte worden ingedeeld naar zorgzwaarte, waaraan steeds een ander prijskaartje hangt. Volgens Jos de Blok biedt zo’n systeem perverse prikkels voor zorgaanbieders om de patiënten zo veel mogelijk in de zwaarste categorie te krijgen, want die levert het meeste op.

Ook heeft de Blok kritiek op decentrale rol van de indicatiestelling.
In het convenant van NZa bepaalt de indicatiesteller wie toegang heeft tot welk zorgzwaartepakket.

Minder zorg nodig
Maar als je vanuit visie inzet op zelfredzaamheid van de zorgvrager, is er vaak minder zorg nodig. Met andere woorden, de wijze van zorg verlenen kan een groot verschil opleveren in de hoeveelheid benodigde zorg. Het is daarom in zijn ogen beter om de interventies en de bijbehorende uitkomsten te monitoren dan prijskaartjes aan zorgzwaartepakketten te hangen. Uit onderzoek van KPMG in 2013 bleek dat Buurtzorg per cliënt 35 procent minder zorg levert dan andere aanbieders en tegelijkertijd een hogere clienttevredenheid realiseren. Verpleegkundigen van Buurtzorg zijn niet gericht op het draaien van veel uren, maar op het bevorderen van zelfredzaamheid, het trainen van familieleden en het afbouwen van zorg waar dat kan.

Tot slot
Op dit moment is het onduidelijk welke ruimte Buurtzorg heeft om vanuit haar eigen visie te blijven opereren nu het convenant Nieuwe Bekostigong voor de wijkverpleging is afgelsoten en de NZa weigert om met de grootste aanbieder van wijkverpleging te praten.