Ook bij onze zuiderburen groeit de burgerbeweging. Talloze burgers zoeken naar een nieuwe politiek en andere vormen van democratie. Eind maart trok een protestmars van ruim twintigduizend betogers door de straten van  Brussel. Deelnemers aan deze Grote Parade riepen op tot eerlijke belastingen, die de grootste druk  legt bij de meer-vermogenden. Ze vinden het bezuinigingsbeleid van de Belgische regering onrechtvaardig en teveel ingegeven door neoliberale politiek. Elk doorsnee gezin heeft te maken met ingrijpende besparingen terwijl goedverdienende bestuurders en grote ondernemingen de dans ontspringen. Dat moet anders. Menselijke waarden als solidariteit en gelijkwaardigheid moeten doorklinken in het beleid.

Het hart gaat boven cijfers
De protestmars werd georganiseerd door Hart boven Hard. Deze Belgische burgerbeweging verenigt individuen en organisaties die zich zorgen maken over het geplande beleid van de Vlaamse en federale regering. Van studenten en gepensioneerden tot sociale en culturele organisaties, allen gaan ze voor een samenleving die het hart verkiest boven harde en kille maatregelen. Het initiatief verzet zich tegen een al te economische kijk op onze samenleving en verdedigt gelijkheid, solidariteit en zuurstof voor mensen. 

Democratie doe je
De beweging heeft tien hartenwensen geformuleerd, als streefprincipes voor een andere samenleving, zoals een rijke samenleving waar rijkdom wordt gedeeld, eco=logisch, diversiteit is een realiteit en ‘doe de democratie’. ‘Democratie is meer dan je stem uitbrengen. Ook na de verkiezingen moet besturen gebeuren mét de bevolking. De kwaliteit van een democratie valt af te meten aan kracht van een kritisch en actief middenveld. De toekomst zal sociaal, ecologisch, solidair en superdivers zijn, of niet zijn.’

Het moet anders
Hart Boven Hard startte op in augustus 2014, nadat de eerste bezuinigingsplannen van de nieuwe Vlaamse regering waren uitgelekt. Theaterrecensent Wouter Hillaert en uitgever Hugo FranssenHugo Franssen   waren achter hun computer gekropen en wisselden mails uit. “We voelden de behoefte tot actie, maar het moest anders en breder.” Nog geen week later zaten vijftig mensen rond de tafel: individuen en vertegenwoordigers uit het brede middenveld, van de culturele sector, de Vlaamse bibliotheken en vakbonden tot jeugd- en armoedeverenigingen.  Gedurende een paar zaterdagen kwamen zij bijeen om een gezamenlijk antwoord te bespreken. Dat werd ‘de Alternatieve Septemberverklaring’: een pleidooi tegen de ongelijkmatige besparingen op vooral gezinnen, organisaties en overheidsvoorzieningen, en voor meer ambitieuze investeringen in de vele sociale en ecologische uitdagingen in België.

Inhoudelijk debat
Intussen hebben meer dan 17.000 burgers en bijna 1.500 organisaties de Septemberverklaring ondertekend. De verklaring werd op 23 september gepubliceerd in De Morgen en bij het parlement overhandigd aan minister-president Geert Bourgeois. De afgelopen maanden vonden er in Gent, Brussel en Antwerpen druk bijgewoonde discussieavonden plaats. “In het parlement vindt nauwelijks nog inhoudelijke disscussie plaats. Politieke partijen krijgen gen mensen meer op de been, want ze hebben geen inhoudelijk verhaal meer”, aldus oprichter Wouter Hillaert.

Verbinden
Een alternatief begrotingsplan of concrete beleidspunten schuift de beweging echter niet naar voren. Een bewuste keuze, legt Hillaert uit. “Dat kunnen al die organisaties met verschillende strekkingen en visies onder onze paraplu veel beter zelf. De meerwaarde van Hart boven Hard ligt in het verbinden van al die aandachtspunten in één ideologisch verhaal over de héle samenleving, en dat we daar samen stelling in nemen. We voeren oppositie tegen de strikt economische kijk van deze regering en verdedigen oeroude principes als solidariteit, zuurstof voor mensen en gelijke kansen. Welvaart is veel meer dan een streep onder de inkomsten en uitgaven.”

Breed en groeiend
Hart boven Hard is een breed maatschappelijk platform. In de protestmars liepen havenarbeiders, televisiepresentatoren, kunstenaar en wetenschappers  mee. De beweging heeft een Waalse zusterorganisatie Tout Autre Chose en in twintig steden (zoals Antwerpen, Hasselt, Leuven, Kortrijk, Gent en Aalst) zijn lokale afdelingen opgezet. Van de drie missies – verbinden, verbreden, verdiepen – die Hart boven Hard vooropstelde, is de eerste dus geslaagd. Maar het mag nog breder, vindt Hillaert. “Het mag nog diverser. Er mag nog een cirkel bij van mensen die voor deze regering gestemd hebben en concluderen dat het niet is wat ze verwachtten.” De uitdaging is om een schijnbaar typisch links verhaal op zo’n manier te brengen dat iedereen zich erin herkent.