In september start in Lent en Oosterhout (gemeente Nijmegen) een proefproject, bedoeld om mensen met een chronische aandoening te coachen om zelf weer de regie te krijgen over hun gezondheid. De focus ligt op een  blijvende verandering in de leefstijl. Hoe is dit initiatief ontstaan?

Schoonmoeder met diabetes
Huub ter Haar, initiatiefnemer en projectleider van Herstelcirkel in de wijk (en op deze website gastcolumnist) zag dat zijn schoonmoeder die aan diabetes lijdt, aanzienlijk opknapte na een ingrijpende veranderdering van haar leefstijl. Zo ontstond voor Huub het idee voor een project waarin mensen elkaar helpen om hun eigen kracht (weer) aan te spreken. Hij ontdekte dat de  reguliere zorg weinig te bieden heeft voor mensen met een chronische aandoening. (Het gaat hier om ruim zes miljoen mensen, met aandoeningen als reuma, diabetes, artrose, vaatklachten en kanker.) Zij worden in dit zorgsysteem vooral benaderd als patiënt. De ervaring met zijn schoonmoder overtuigde hem ervan dat deze mensen beter geholpen als zij als mens centraal komen te staan, en vanuit zelfzorg en met samenredzaamheid investeren in hun veerkracht.

Samen creeren
Het werd een nieuwe missie voor hem om de zorg voor mensen met een chronische aandoening te laten kantelen van ‘klachten verhelpen’ naar ‘integrale hersteloriëntatie’. Hij wil dit bereiken door gerichte interventies in de leefstijl, in de eigen werk-, woon- en leefomgeving, met als resultaat: meer levenskwaliteit en minder zorgconsumptie. Geinspireerd begon Huub medestanders te zoeken, die hij vond in een huisarts in Lent en een onderzoeker aan het RadboudUmc, zorggroep STIELO en zorgverzekeraar Menzis. Daarnaast ging Huub ter Haar in gesprek met mogelijke deelnemers om te horen hoe zij diabetes beleven en hoe ze daar verbetering in willen aanbrengen. Ook sprak hij met huisartsen, dietisten en praktijkondersteuners, die een rol kunnen spelen in de begeleiding.

Diabetes
Het proefproject draait om een veel voorkomende chronische aandoening – diabetes type II – die meestal met medicatie wordt behandeld. Uit onderzoek blijkt echter dat met een consequente en blijvende verandering in leefstijl, mensen dikwijls weer terug kunnen naar normale suikerwaarden en dus hun medicatie kunnen afbouwen. Als het project aanslaat, zal het worden uitgebreid naar andere regio’s en naar andere chronische aandoeningen, zoals reuma, artrose en hart- en vaatziekten.

Experiment
In het proefproject in Nijmegen zullen 25-30 bewoners, afkomstig uit twee huisartsenpraktijken, samenkomen vanuit een positieve keuze hun gezondheid structureel te verbeteren. Het zijn de deelnemers zelf die het voortouw nemen om een groep te vormen van mensen die hun gezondheid blijvend willen verbeteren. Deze groep ontvangt informatie hoe ze het herstellend vermogen van het lichaam kunnen versterken door voeding, beweging en bewustwording van gedragspatronen. Vervolgens kiezen de deelnemers wat ze wilen aanpakken, hoe ze dat gaan doen en met wie. Sommige deelnemers kiezen bijvoorbeeld voor een koolhydraatarm dieet, terwijl anderen zich richten op de schijf van vijf. Sommigen gaan wandelen, anderen laten zich ondersteunen in een sportschool. Zo gaan ze aan de slag, met gelijkgestemden, in kleine zelfgekozen groepen. De deelnemers zijn betrokken bij elkaar en moedigen elkaar aan. Ze krijgen een jaar lang begeleiding door een Leefkrachtcoach, en worden in activiteiten en beleving aangejaagd door een uit hun midden gekozen regisseur.

Het resultaat van het proefproject moet zijn dat naarmate het zelfherstellend vermogen van deelnemers toeneemt, de zorgconsumptie afneemt, met nae in de eerstelijnszorg. Naast vitaliteit, welzijn en betrokkenheid voor de deelnemsr kan het project dus ook een enorme kostenbesparing opleveren.