Toen ik twaalf jaar geleden, na drie jaar als advocaat in loondienst, door mijn toenmalige werkgever werd gevraagd om zijn partner te worden, leidde dat tot een proces waarin ik ging verkennen hoe dat er voor mij zou kunnen uitzien. Ik had het jaar daarvoor mijn mediation-opleiding voltooid en vatte het idee op te kijken of we allebei ons voordeel konden doen met de inzichten van een mediator die ervaring had met maatschapsruzies. Wanneer je weet waarover vaak ruzies ontstaan, kun je aan de voorkant wellicht stappen zetten om te voorkomen dat ze ooit ontstaan, was toen mijn gedachte. Dat bracht mij uitiendelijk op het pad van Conscious Contracting.

Koploper in juridische vernieuwing
Ik nam contact op met Monique van de Griendt van Dialogue in Bussum, die mij sinds een aantal jaren coachte in de stappen die ik zette om het kantoor om te vormen tot een koploper op het vlak van juridische vernieuwing. Haar collega Coen Schippers voerde een intakegesprek met mij en mijn toenmalige baas, als aspirant-partners en wij accepteerden het voorstel om niet alleen de zakelijke kant, maar ook de meer persoonlijke kant van onze samenwerking en elkaar als persoon beter te leren kennen, met onze doelen en drijfveren.

Van vragenlijst tot contract
Dat gebeurde door middel van het apart van elkaar invullen van een vragenlijst met 25 vragen, het later in één document opnemen van de antwoorden naaste elkaar en deze in een aantal uren met elkaar doorspreken, onder begeleiding. Om een indruk te geven, een aantal van de vragen:

• Wat moet de onderneming bieden opdat jij naar volle tevredenheid kunt werken?
• Wanneer zou jij “trots” op en tevreden zijn over jouw eigen werk en dat van de onderneming?
• Hoe ziet de door jou gewenste organisatiestructuur en taakverdeling eruit?
• Waar loop jij nu echt “warm” voor? Kun jij een aantal trefwoorden noemen die te maken hebben met jouw passie of kun jij jouw passie omschrijven?
• Hoe definieer jij ‘persoonlijk succes’?
• Wat heb jij nodig om jouw collega te durven aanspreken op zijn fouten, althans zaken waarover jij het niet met hem eens bent?
• Heb jij ‘rode knoppen’ en – zo ja – welke; en de ander.
• Duidelijk

Duidelijk werd in de gezamenlijke bespreking dat we wel erg uiteenlopende antwoorden hadden, wat we toentertijd interpreteerden als teken van onze aanvullende kwaliteiten. Toen we na een jaar toch flinke wrijving kregen, verzochten we een bevriende mediator om informeel tussen ons te bemiddelen. We waren er al snel uit dat we uit elkaar gingen en ook onder welke voorwaarden.

Roze bril
In voorbereiding op het bemiddelingsgesprek las ik het document met de door ons beiden apart beantwoorde vragen nog eens goed door en moest ik constateren dat we eigenlijk allebei wel hadden kunnen inschatten dat we niet alleen qua talenten veel verschilden, wat aanvullend kan werken, maar ook qua ambities en waarden. Daar was destijds wel voor gewaarschuwd, maar op dat moment zagen we alles door een roze bril en dachten we dat, nu we de verschillen in kaart hadden, ze ook wel hanteerbaar zouden zijn.
Het aangaan van een achteraf misschien minder verstandige samenwerking en het ontstaan van wrijving in de relatie is met de gevolgde aanpak niet voorkomen. Daarvoor waren mijn aanstaande partner en ik te eigenzinnig, maar dat we toch allebei in een vroeg stadium hebben laten weten wat voor ieder van ons twee belangrijk was in de samenwerking, maakte wel dat ik met meer mildheid naar hem keek en de oorzaak voor het uitblijven van succes in de samenwerking ook meer bij mezelf zocht -en vice versa.

Ontwikkelingsgericht recht
Met deze aanpak, die uitgaat van vertrouwen in de capaciteiten en kracht van mensen, kunnen mensen, ook in moeilijke omstandigheden, zorg dragen voor de relatie met de ander en op zoek gaan naar creatieve oplossingen voor de uitdagingen waarvoor zij gesteld worden. Sindsdien propageer ik zo’n soort aanpak bij cliënten, aandacht voor de zakelijke én (inter)persoonlijke aspecten van de samenwerking die ze overwegen, voorbij de letter van de afspraken, tot grote tevredenheid van alle betrokkenen.

Bewust contracteren
Mijn aanpak blijkt te passen in het concept ‘Conscious Contracting’ dat vanuit de Verenigde Staten is overgewaaid naar Nederland onder de naam ‘bewust contracteren’ of ‘duurzaam contracteren’, waarbij expliciet wordt ingezet op duurzame samenwerking. Kim Wright is wereldwijd dé stuwende kracht achter het concept vanConscious Contracts. Kim reist sinds 2008 onafgebroken de wereld rond om haar visie te delen met duizenden geïnteresseerden. In Nederland is advocate Digna de Bruin een heel belangrijk gezicht achter dit concept. Zij beschrijft op www.rechtinbalans.nl hoe met ‘Conscious Contracting’  handen en voeten gegeven kan worden aan een beweging die de mens en zijn of haar leven centraal stelt als het om recht en rechtvaardigheid gaat. Geschillen worden integraal benaderd, met wijsheid en (com-)passie, rekening houdend met de menselijke emoties en met de menselijke maat. Er wordt bovendien gekeken hoe de vermogens die mensen in zich hebben kunnen worden aangesproken en (verder) worden ontwikkeld. Denk bijvoorbeeld aan het vermogen tot redelijkheid, empathie, samenwerking, ethisch handelen en creativiteit.

Conscious Contracts
Kort gezegd kijk je bij Conscious Contracts verder dan alleen naar de juridische aspecten achter een vraag. Het is een meer holistische benadering waarbij ook aandacht is voor de menselijke maat. Hoe meer je je verdiept in de mens achter de vraag, hoe meer je ontdekt over de onderliggende drijfveren, waarden en normen. Het is de uitdaging om, naast de juridische aspecten, ook deze interpersoonlijke ‘touchstones’ (zoals Kim Wright dit verwoordt) onderdeel te laten uitmaken van het contractuele proces. Op die manier zal de uiteindelijke verbintenis een duurzame zijn”.
Kim Wright en Digna de Bruin verzorgen samen bij Dialogue in Bussum Masterclasses ‘Conscious Contracts’, voor juristen én niet-juristen. Op 20 oktober 2016 ben ik erbij, om te zien hoe ik in de uitwisseling met anderen die op een soortgelijke zoektocht zitten mijn eigen werkwijze meer duurzaam en holistisch kan krijgen, in dienst van een rechtvaardiger samenleving.