De economen van de denktank Sustainable Finance Lab (SFL) pleiten ervoor dat Nederlanders een bankpas en betaalapp krijgen die hen toegang geeft tot een betaalrekening bij De Nederlandse Bank (DNB). Op die manier kunnen zij rechtstreeks bankieren met publiek digitaal geld van de centrale bank, in plaats van overgeleverd te zijn aan private digitale euro’s van commerciële banken.
Digitalisering van geld
Het gebruik van contant geld loopt snel terug in Nederland, sneller dan in andere landen. Commerciële banken hebben de geldomloop naar zich toegetrokken, waarbij giraal geld in hoog tempo is gedigitaliseerd. Contant geld lijkt als wettig betaalmiddel het onderspit te delven ten opzichte van private betaalmiddelen, zoals geldtegoeden en creditcards. Naast deze digitalisering kondigde Facebook onlangs aan met een digitale private munt te komen, Libra.
Experiment nodig
Volgens het SFL vergroot dit de noodzaak van een publiek verankerd alternatief voor betalen en sparen. Het SFL pleit dan ook voor een groot experiment met een betaalrekening bij DNB en een grondige evaluatie van die proef, waarbij de reactie van commerciele banken op deze ontwikkeling moet worden meegenomen. In Zweden experimenteert de Riksbank al met e-krona voor burgers. Frankrijk en Duitsland steunen een publiek digitaal alternatief voor de private digitale munt Libra.
Alternatief voor commerciële banken
Naast digitaal bankieren bij een centrale bank is een andere mogelijkheid om het betaalsysteem stabieler te maken de herinvoering van de oude Postbank. Het Burgerinitiatief Ons Geld pleit daar al jaren voor (zie ook onze post over dit initiatief uit 2016) Zij vindt het belangrijk dat burgers een veilig alternatief hebben voor een bankrekening bij een commerciële bank. Ons Geld stelde het geldstelsel aan de orde en in 2016 stemde de Tweede Kamer unaniem in met een veilige bewaarplaats voor giraal geld, zoals een depositobank. De realisatie van deze depositobank strandde echter in juridische belemmeringen.
Na de uitspraak van de Tweede kamer werd de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) gevraagd ons geldstelsel te onderzoeken. Dat bevestigde het gevoel van de parlementariërs: ook de WRR vindt het verstandig om een veilige bewaarplaats voor giraal geld te creëren. Net als het SFL deed de Raad de aanbeveling voor een publiek alternatief voor commerciële banken. In het rapport Geld en Schuld constateert de WRR dat de Nederlandse economie door hoge private schulden en een geconcentreerd bankenlandschap nog steeds hypergevoelig is voor financiële schokken. Samen als de economen van het SFL zijn zij voorstander van verdere versterking van de financiele sector en het afbouwen van de private schuldenlast, met name door het verhogen van kapitaalvereisten voor banken
Digitaal contant geld (een digitale variant van de euromunt, die de zekerheid van contant geld combineert met het betaalgemak van giraal geld) kan volgens Burgerinitiatief Ons Geld de overheid bevrijden van de noodzaak om zich te bemoeien met de liquiditeit en financiering van banken. In een digitaal contant geldstelsel kan de overheid banken en niet-banken gelijk behandelen, zonder de markt te verstoren. Dit vergt een ontwikkeling van jaren die geleidelijk vorm moet krijgen. Het doel van die ontwikkeling is de demonetarisering van schuld, liberalisering van de kredietverlening en de realisatie van stabiel en veilig geld.
Het door de WRR aanbevolen en door de economen van het SFL ondersteunde veilige alternatief voor de bankrekening is de eerste stap in die ontwikkeling. Deze kan allerlei vormen aannemen, waaronder de vorm van elektronisch geld, de herinvoering van een Postbank (al dan niet in handen van de overheid) of een rekening bij de centrale bank. Bij al die voorstellen krijgt het publiek de gelegenheid om geld -direct of indirect- veilig te stallen bij de centrale bank.
Bronnen:
NRC 11 oktober 2019,
Manifest Een veilige rekening voor iedereen, Burgerinitiatief Ons Geld
De onderstroom
Geef een reactie