Wat is nodig om tot een daadwerkelijke verduurzaming van de financiële sector te komen? Om met die vraag te stoeien werd in 2011 het Sustainable Finance Lab (SFL) opgericht op initiatief van de hoogleraren Herman Wijffels en Klaas van Egmond van de Universiteit Utrecht en Peter Blom van Triodos Bank. Sinds 2015 vindt het SFL onderdak bij de School of Economics van de Universiteit van Utrecht.

Wetenschap en praktijk
Binnen het Sustainable Finance Lab wordt onderzoek gedaan naar verduurzaming van de financiële sector. Het SFL wil een brug zijn tussen de academische wereld en de praktijk door wetenschappers in gesprek te brengen met financiële professionals, toezichthouders, beleidsmakers en andere bij een duurzame financiële sector betrokkenen. Volgens Arnoud Boot is het SFL het enige instituut in Nederland dat vertrekt vanuit de vraag: wat is de maatschappelijke waarde van de financiële sector? En die dat doet op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten.

Naar een meer stabiele economie
Het doel van het SFL is een stabiele en robuuste financiële sector te creëren, die bijdraagt aan een economie die de mens dient zonder daarbij zijn leefmilieu uit te putten. Het Lab ontwikkelt ideeën en biedt een platform om deze te bespreken. Het is een informeel netwerk van merendeels academici van verschillende disciplines en universiteiten in Nederland, die lid zijn op persoonlijke titel. Naast  Herman Wijffels en Peter Blom zijn o.a. ook Arjo Klamer, Arnoud Boot, Esther-Mirjam Sent en Ewald Engelen lid van het SFL.

Geldschepping
In de afgelopen vijf jaar heeft het SFL verschillende onderzoeken uitgevoerd, gespreksbijeenkomsten georganiseerd, reacties gegeven op (internationale) nota’s over de financiele wereld en enkele publicaties verzorgd. Een van de projecten van het Sustainable Finance Lab is een onderzoek naar geldschepping. Samen met onderzoeksbureau Motivaction heeft SFL wereldwijd 23 duizend mensen gevraagd wie zij denken dat verantwoordelijk is voor de overgrote meerderheid van de geldschepping, en wie dat idealiter zou zijn? Het blijkt dat wereldwijd maar 20% weet dat dit commerciële banken zijn. Slechts 13% vindt dit ook wenselijk. In Nederland is dit met 5% een van de laagste percentages wereldwijd. Vrijwel overal vindt een ruime meerderheid dat een publieke instelling (overheid of centrale bank) het geld zou moeten scheppen. De resultaten van dat onderzoek vindt u hier.

Financiering van de circulaire economie
Andere projecten zijn onderzoek naar de financiering van de energietransitie, onderzoek naar crowdfunding en een toekomstverkenning t.a.v. de pensioenfondsen, uitgevoerd in opdracht van enkle ministeries. Het SFL geeft publicaties uit, waaronder ‘De Geldkwestie’ (hoe geldschepping werkt, welke problemen zich daarbij kunnen voordoen en welke alternatieven er voor bestaan) en een publicatie over de financiering van circulaire bedrijven.

Een bescheiden eerste stap
Gaat het SFL de financiele wereld veranderen? Gezien de achtergrond van de SFL-wetenschappers lijkt het niet waarschijnlijk dat ze met radicale plannen zullen komen. Daarvoor hebben ze teveel belangen in de financiele wereld. De SFL-wetenschappers zijn niet tegen het kapitalisme, maar zoeken naar fundamentele verbeteringen van het systeem, met als doel dat de vernieuwde financiële sector ernaar streeft de menselijke waardigheid te dienen, en mensen stimuleert hun mogelijkheden te ontwikkelen, zodat ze een bijdrage aan de maatschappij leveren. Het is een eerste stap om met wetenschappers en mensen uit de praktijk samen deze vraag te onderzoeken.