Om in Rotterdam duurzaam en 21e eeuws vakmanschap te ontwikkelen, zette universitair hoofddocent filosofie Henk Oosterling de stichting Vakmanstad op.  Het initiatief ontstond na een lezing die hij gaf in 2004, waarin hij een analyse gaf over de stand van zaken in de stad Rotterdam: hoge werkloosheid onder allochtone jongeren, veel problemen en onaangepast gedrag, vlucht van sociale media. Volgens Oosterling kwam dit omdat Rotterdam van arbeidersstad (de haven) een cultuurstad was geworden. In zijn lezing schetste hij een oplossingsperspectief: het versterken van de netwerken waarin mensen zich bewegen.

Het individu bestaat niet
Volgens Oosterling zijn mensen in een samenleving niet autonoom, maar knooppunten in een netwerk van verbindingen. Is je netwerk zwak, dan is het moeilijker om aan een baan te komen of een plek te vinden in de maatschappij. Door kinderen te benaderen als deel van een netwerk en hen vaardigheden te leren om adequaat te handelen in een netwerk, begrijpen zij hoe hun gedrag effect heeft op anderen en hoe zij dat zelf kunnen beinvloeden. Hoe onderhouden zij hun relaties en hoe kun je die versterken?

Netwerken verknopen
Rotterdam Vakmanstad heeft een 10-jarige strategie ontwikkeld om in Rotterdam weer een ambitieus en duurzaam vakmanschap op de kaart te zetten door het versterken en aan elkaar knopen van netwerken. Netwerken op verschillende schalen zoals school, buurt, markt en stad, worden met elkaar verknoopt, waardoor er zogenaamde interactievelden ontstaan. Daartoe werkt ze samen met onderwijsinstellingen, het welzijnswerk, zorginstellingen, wooncorporaties, bedrijfsleven en overheden. Maar vooral met andere organisaties die zich bezighouden met wijkontwikkeling.

Vier interactievelden
Er zijn vier interactievelden met specifieke trajecten: het eerste is het basisonderwijs rond Fysieke Integriteit. Tussen 2007-2011 werkt Vakmanstad vooral in de wijk Bloemhof met het project Fysieke Integriteit. Kinderen komen in aanraking met activiteiten die hun algehele welzijn versterken: bewegen, gezond eten, tuinieren, judolessen, vredeslessen. Vanaf 2011 is dit project uitgebreid naar de wijken Feijenoord en Carnisse. Het basisonderwijs is het eerste interactieveld waar Vakmanstad zich op richt.
Het tweede interactieveld is de buurt: Actief Burgerschap. Dit komt o.a. tot uiting in gezinsdiners voor ouders en kinderen, een gezondheidscursus voor ouders in de wijk en de Brede Vakantieschool. De deelnemers krijgen een bredere kijk op cultuur en maatschappij tijdens excursies naar onder meer Naturalis, Villa Zebra en het NAI, met een audiotour door het Huis Sonneveld.

Vakmanschap ontwikkelen
Het derde interactieveld is de markt: Duurzaam Vakmanschap. Daar doorheen steekt de onderwijspijler met een focus op vakmanschap: van het primaire onderwijs via het vmbo naar het mbo en het hbo. Een van de projecten hier is De Vakwerf, een tweejarig educatief programma voor MBO leerlingen niveau 2 t/m 4. Op een innovatieve manier en aanvullend op het reguliere onderwijs werken leerlingen aan de ontwikkeling van hun sociale, fysieke, cognitieve en communicatieve skills. Er is een stagenetwerk waarbij  bedrijven een levensechte context leveren waarin de leerlingen specifieke vakskills, hun vakmanschap en hun werkhouding kunnen versterken. Het educatieve programma is opgezet samen met strategische partners uit het bedrijfsleven en het onderwijsveld.

Ecosociale architectuur
Het vierde interactieveld – de stad – richt zich op het formuleren van en adviseren bij beleidsrapporten en visies. Vakmanstad faciliteert ontwikkelonderzoek naar de potenties voor een ecosociale, urbane architectuur in de stad. Enkele zijn al uitgewerkt – wijk Feijenoord, Merwe4Havengebied – andere staan in de steigers. Het ontwerpen en bouwen van een ecosociale architectuur stimuleert de coöperatieve netwerkclusters waarin naast buurtbewoners en onderwijsinstellingen, ook bedrijven, (deel)gemeente, wooncorporaties en het welzijnswerk een bijdrage leveren.

Jongerenwerk 3.0
Vakmanstad is in feite jongerenwerk nieuwe stijl. Maar wel vanuit een samenhangende filosofie, met een degelijke strategie en ondersteund door talloze partners en belanghebbenden. Binnen de projecten van Vakmanstad kunnen jongeren ontdekken waar ze interesse in hebben en goed in zijn, ze leren dat er altijd iets gemaakt is door iemand en dat de dingen niet uit de hemel komen vallen. En ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor de effecten van hun gedrag op anderen. Henk Oosterling geeft zo het begrip vakmanschap een eigentijdse invulling: hij ziet het als een levensstijl waarin jongeren opgroeien tot ecosociale burgers.

Leren samenleven
Een individu is een knooppunt in een netwerk. Dat betekent volgens Henk Oosterling dat het de grootste uitdaging van deze tijd is om te leren samenleven en werken met elkaar. In een interculturele samenleving vraagt dat je verdiepen in elkaar. Daarom leren we kinderen ook luisteren en samenvatten wat de ander heeft gezegd. Onzekerheid over andere bevlkingsgroepen ontstaat door een gebrek aan interesse, door het bij elkaar klitten in de eigen groep. Dat is weliswaar een menselijk fenomeen, maar nieuwsgierigheid is net zo goed een menselijke eigenschap. Delen is meer dan de helft overhouden.