Veel vraagstukken in de zorg laten zich niet binnen een organisatie oplossen, daarvoor zijn ze te complex. Er zijn zoveel betrokkenen bij het thema gezondheid in een wijk! Daarom slaan organisaties steeds vaker de handen in elkaar. Zoals Vitaal Vechtdal, een samenwerkingsverband van huisartsen, gemeenten, onderwijs, werkgevers en zorgverleners. Gezamenlijk stimuleren zij mensen van jong tot oud om actief aandacht te besteden aan de eigen gezondheid en een gezonde(re) leefstijl. Met als resultaat dat mensen minder gebruik hoeven maken van de zorg. Vitaal Vechtdal zet zich in voor een gezonde, actieve regio. Iedereen vindt gezondheid belangrijk,  maar gezond(er) leven is voor veel mensen lastig. Vertellen dat iets ongezond is, helpt niet. Mensen moeten zelf tot de conclusie komen dat ze zich fitter willen voelen of willen stoppen met roken. Vitaal Vechtdal geeft graag een positief duwtje in de rug om die gezonde keuze te kunnen maken.

Noaberschap
Het Overijsselse Vechtdal is een bijzondere streek in Nederland. Participatie is van oudsher vanzelfsprekend vanuit de cultuur van nabijheid en betrokkenheid in de regio. Mensen zijn het gewend om samen te leven, te werken, te zorgen voor elkaar: noaberschap. Huisartsen en medisch specialisten kennen elkaar persoonlijk en ontmoeten elkaar binnen en buiten het werk. Kinderen ontmoeten elkaar in hun buurt, op scholen en verenigingen, hun ouders zijn daarnaast ook buurtbewoner, werknemer of staan in relatie tot zorgverleners. Er is dus een hechte gemeenschap waar inwoners en zorgprofessionals zich verbonden voelen met hun regio en de voorzieningen. Een samenwerkingsverband lag dus in de lijn van de al bestaande verbindingen.

Onderdeel van het leven
Vitaal Vechtdal is ooit geïnitieerd door huisarts Paul Habets uit Ommen en toenmalig bestuurder Pauline Terwijn van het regionale Röpcke-Zweers ziekenhuis. De initiatiefnemers wilden dat het accent meer kwam te leggen op preventie, op het voorkomen dat iemand ziek wordt. Hun filosofie is dat zorg een integraal onderdeel is van ons leven. Of dat zou moeten zijn. Het zou net zo goed onderdeel moeten zijn van de plek waar we wonen, op het werk, op school en in recreatiegebieden, als in een ziekenhuis of verpleeghuis. Leefstijl moet geen geneeskunde worden, maar onderdeel van het gewone leven.

Positieve gezondheid
Een bouwsteen voor een Vitaal Vechtdal is ook het gedachtengoed van Positieve Gezondheid. Mensen zijn niet hun aandoening. Toch is de zorg daar doorgaans wel op gericht. Alle aandacht gaat uit naar klachten en gezondheidsproblemen, en hoe we die kunnen behandelen. Positieve Gezondheid kiest een andere invalshoek. Het accent ligt niet op ziekte, maar op mensen zelf, op hun veerkracht en op wat hun leven betekenisvol maakt. Mensen die zich gezonder voelen, zijn gelukkiger. Positieve Gezondheid gaat over hoe ieder binnen zijn eigen mogelijkheden, het beste uit het leven kan halen. Met een gezondere levensstijl is het ook makkelijker om relaties aan te gaan, te werken en mee te doen in de maatschappij. Door gezondheid zijn we meer in balans, we presteren beter en hebben meer regie over ons eigen leven.

Jong en oud
Inmiddels is Vitaal Vechtdal uitgegroeid tot een beweging met veel activiteiten die bijdragen aan vitaliteit en gezondheid. Er zijn vier programma’s binnen Vitaal Vechtdal: Langer Vitaal, om de zelfredzaamheid van 75-plussers te vergroten. Er zijn activiteiten voor ouderen (rond eenzaamheid of een cursus valpreventie) en experimenten met domotica, zodat ouderen langer zelfstandig kunnen wonen.

Het tweede programma Vroeg Erbij richt zich op een gezonde leefwijze van (toekomstige) jonge gezinnen en kinderen. Deze pilot maakt vroege signalering van opvoed- en opgroeirisico’s bij zwangeren mogelijk, vanuit diverse organisaties die betrokken zijn bij opvoeding en ontwikkeling van kinderen. Jaarlijks zijn er ongeveer 1150 bevallingen in het Vechtdal. Naast de medische begeleiding, heeft de verloskundige of gynaecoloog ook oog voor de sociale omstandigheden waarin een zwangere verkeert. Vroeg erbij in het Vechtdal’ is gezamenlijk ontwikkeld door eerste- en tweedelijns verloskundigen, gynaecoloog, kraamzorg en JGZ-verpleegkundige in goede samenwerking met VSV Vechtdal, Röpcke-Zweers Ziekenhuis (Saxenburgh Groep), GGD IJsselland en alle betrokken professionals.

De hele gemeenschap gezond
Het derde programma De Gezonde Gemeente gaat over bewustwording van mensen om zelf iets te doen aan gezondheid en vitaliteit in de wijkZo zijn er trainingsprogramma’s, wedstrijden (zoals een cityrun), programma’s om te stoppen met roken of alcohol, activiteiten gericht op gezond eten en leeftijlmonitoring. Tot slot is er een apart programma voor Vitale werknemers, over mogelijkheden voor goede gezondheid op de werkvloer.

Korte lijnen
Om de onderlinge communicatie te faciliteren is OZOverbindzorg opgezet. Via een beveiligde verbinding kunnen zorg- en hulpverleners met de cliënt en met elkaar communiceren. Binnen dit netwerk kan iedereen vragen stellen en antwoord geven. De cliënt is eigenaar en bepaalt wie er toegang heeft tot het netwerk.  Ook is er voor de inwoners van Vechtdal een speciale polis, die een gratis aanvulling biedt op de reguliere zorgverzekering.

Resultaten
Vitaal Vechtdal is opgezet in de overtuiging dat de zorg goedkoper kan als we meer aan preventie doen. En die overtuiging is uitgekomen. Na een paar jaar werd er voor de hele regio al 150.000 euro aan apothekerskosten bespaard (dat is ongeveer 6 euro per verzekerde). Het ziekteverzuim is in de regio lager dan gemiddeld in Nederland (3,65 tegenover 4,9% landelijk). Dat is nog eens een besparing van een 1 miljoen euro. En als de vermeden ziektekosten worden meegerekend, dan kan deze regio miljarden besparen.