Een sterke patiëntgerichtheid, optimale dienstverlening, geringe wachttijden, veilige medische zorg, en betrouwbaar en solide als organisatie. Volgens het jaarlijks onderzoek van weekblad Elsevier naar de beste ziekenhuizen is het Ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk (gemeten over de jaren 2010 tot en met 2014) het beste ziekenhuis. Elsevier meet de gemiddelde prestaties van ziekenhuizen en bekijkt hoe elk ziekenhuis van dit gemiddelde afwijkt. Het onderzoek geeft dus een beeld van hoe ziekenhuizen zich tot elkaar verhouden. Als de prestaties van ziekenhuizen over vijf jaar worden bekeken, dan valt op dat 30 van de 91 ziekenhuizen door de jaren heen dezelfde score behielden.

Je zorgt voor elkaar
Ziekenhuis St Jansdal bestaat sinds 1987 en is ontstaan uit een fusie van drie regionale ziekenhuizen. Het is een middelgroot christelijk ziekenhuis met ongeveer 1850 medewerkers, 350 vrijwilligers en 120 specialisten. Het ziekenhuis biedt zorg aan de inwoners van de Noordwest Veluwe en een deel van Flevoland. Nagenoeg alle specialismen zijn vertegenwoordigd. Belangrijke karakteristieken van het ziekenhuis zijn kwaliteit, betrokkenheid, persoonlijke zorg en aandacht. De kernwaarden worden samengevat in het motto: “Je zorgt voor elkaar”.
Jansdal wil een volwaardig ziekenhuis blijven dat alle basiszorg biedt, dat bij de beste 25% ziekenhuizen behoort en dat zelfstandig zijn beleid bepaalt. Daarin past ook het aangaan van een strategische alliantie met een andere zorgorganisatie.

Judith Peeters, reumatoloog in het St Jansdal, voelde zich aangetrokken door dit ziekenhuis vanwege de kleinschaligheid. “Het is prettig om collega’s te kennen en korte lijnen te hebben. Wat mij opvalt is de open sfeer en het laagdrempelige contact. Het ziekenhuis heeft een goede binding met de regio. Patiënten komen hier graag en hebben vertrouwen in je. Dat is prettig werken.”

Vinger aan de pols
Het ziekenhuis heeft een traditie van een goede relatie tussen de medisch specialisten en het management. Elke week zit de Raad van Bestuur aan tafel met de medische staf en managers. Dan bespreken zij – op basis van cijfers – wat er goed en fout ging, de time-outprocedures in de operatiekamer, het gebruik van antibiotica. Jan Voorburg, zes jaar bestuurder en voorheen cardioloog, houdt strikt de vinger aan de pols. Meten en cijferen zijn in de zorg onontbeerlijk om signalen op te vangen, mocht er iets mis zijn. “Maar kwaliteit is vooral een product van de huiscultuur, van de mensen die het doen. De eerste vraag is dus: wat is er precies aan de hand? Als darmoperaties meer complicaties opleveren dan gemiddeld, zoeken we uit of het structureel is, of het misschien aan één chirurg ligt. Vervolgens is de weg niet die van de repressie. Ons eerste doel is dat mensen hun werk verbeteren.”

Snel handelen
Daarbij handelt het ziekenhuis ‘kort-cyclisch’, snel ingrijpen als de kwaliteit te wensen overlaat, en niet wachten op de kwartaalcijfers. Liever vooruitzien dan terugkijken. “Zonder vertrouwen geen verantwoordelijkheid,” aldus Voorburg. “Het ziekenhuis investeert veel tijd en energie in de medewerkers, ook privé door allerlei uitjes en activiteiten. Het is simpel: als mensen voldoening vinden, trots zijn en fluitend naar hun werk gaan, dan zijn ze op hun best.”
Volgens voorzitter van de Raad van Bestuur, Albert Arp lijkt de cultuur van saamhorigheid lijkt voor een deel in de geschiedenis van het ziekenhuis te zitten. Traditioneel zijn er veel gelegenheden om de medewerkers elkaar te laten ontmoeten binnen én buiten het ziekenhuis. Zo gaan de medewerkers en specialisten bijvoorbeeld met z’n allen fietsen en lopen in de Vogezen voor het goede doel en is er een jaarlijkse ‘St Jansdal-dag’. Binnen het management hecht men er ook aan om het succes, dat mede dankzij de medewerkers is behaald, met elkaar te delen. Het St Jansdal Ziekenhuis heeft dat in 2013 gedaan door aan al hun medewerkers twee extra vakantieweken uit te keren.

Gastvrijheid en bejegening
Een initiatief om de goede sfeer in het ziekenhuis te behouden en het niveau hoog te houden, is het oprichten van de St Jansdal academie ongeveer 4 jaar geleden. Dit is een eigen opleidingsinstituut waar nu zo’n 1200 medewerkers getraind worden. Hier wordt iedereen, ook het management, bijvoorbeeld op gastvrijheid getraind. Voor deze Academie is het St. Jansdal bekroond met  de HR Proffie Veerkrachtsprijs 2014. Deze prijs wordt toegekend aan die organisatie die heeft laten zien hoe goed HR kan inspelen op veranderende omstandigheden. Volgens de jury is het St Jansdal een organisatie die ondanks druk van buitenaf op eigenheid blijft scoren tegen de fusiegolf in. Nog niet eerder is deze prijs toegekend aan een ziekenhuis. De jury is onder de indruk van het feit dat er op grote schaal aandacht is besteed aan patiëntbejegening met zulke mooie resultaten: 50% van de patiënten geeft het ziekenhuis een 9 of een 10 ten opzichte van 33% voordat het project begon. Daar waar bij andere ziekenhuizen de productie de afgelopen jaren daalde, bleef het St Jansdal op de nullijn en dit jaar ziet het ziekenhuis zelfs een lichte groei. De jury geeft aan dat het binnen een type organisatie als een ziekenhuis moeilijk is om gedragsveranderingen te realiseren en heeft daarom extra bewondering voor het feit dat dit binnen het St Jansdal is gerealiseerd.

Bevlogenheid van medewerkers
Dat het ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk vooruitstrevend is in haar personeelsbeleid blijkt uit het feit dat ze in 2013 tot de Beste Werkgevers van Nederland behoorde. Van de 50 genomineerde organisaties in de categorie 1000 medewerkers of meer, behaalde het St Jansdal de 17e plaats (in 2010 stond St Jansdal op de 24e plaats). Het ziekenhuis kreeg een tevredenheidsscore van 8,1. Zie ook dit filmpje over St Jansdal als aantrekkelijke werkgever.
In verschillende zorgorganisaties wordt duidelijk hoezeer zelfsturing of regelruimte een belangrijke bepaler is voor de bevlogenheid van medewerkers. Ziekenhuizen zijn van oudsher hiërarchisch ingericht en er heerst nog vaak een top-down cultuur. Hoewel het St Jansdal niet hetzelfde niveau van zelfsturing heeft als andere zorgorganisaties, scoort het ziekenhuis St Jansdal, volgens onderzoeksbureau Effectory, significant hoger op ‘zelfstandigheid van uit te voeren werk’. Deze score is ook nog eens gestegen ten opzichte van het vorige onderzoek. Het St Jansdal Ziekenhuis zet net even een stapje extra om haar medewerkers te betrekken in de gang van zaken en doet er alles aan om een goede werksfeer te creëren en een transparante cultuur te handhaven.